WhatsApp Bali? WhatsApp Jawa?

Bali, Pulau Dewata, Permata Indonesia utawi ingkang dipunwastani ugi Paris Indonesia. Pulau ingkang saben-saben papan inggih menika wisata. Pulau alit ingkang wonten ing wetanipun Jawa ananing masarakatipun kathah sanget, boten kajawi turis ugi, turis domenstik utawi turis manca. Pulau ingkang pitadosanipun kathah-kathahipun inggih menika Hindu, saged katingal sanget saking budaya ingkang wonten ngrika. Kadosta, maringi sajen wonten ing ngajengan, ngajeng toko, dalem, panggung, kampus, utawi ngajengan papan sanesipun. Bangunan-bangunanipun ugi taksih kenthel sanget kalian hindu.

Kabudayan Bali langkung kathah saha amba menawi dipunsinauni. Kadosta, basa, aksara, ageman, beksan, saha pura-puranipun. Kabudayan menika boten ucul saking Bali wiwit rumiyen dumugi samenika. Kabudayan menika taksih wonten gandheng cenengipun kaliyan pulau sakilenipun inggih menika Jawa. Boten lepat bilih wonten ingkang mastani Bali kaliyan Jawa menika langkung sami utawi mirip.

Jawa, pulau ingkang sesek piyambak ing antawisipun pulau-pulau wonten Indonesia, sinaosa tiyang Jakarta mastani bilih Jawa inggih menika Jogja kemawon. Masarakatipun kathah-kathahipun Islam. Anggadhahi kabudayan ingkang kenthel ugi kadosta Bali, ananging samenika katingal ical sekedhik baka sekedhik. Kabudayan Jawa kadosta basa, aksara, upacara, beksan, saha sanes-sanesipun taksih radi sami kaliyan Bali.

 

Gb: aksara Bali (ngandhap) saha aksara Jawa

Wiwit saking aksara. Wonten ingkang mastani bilih aksara Bali menika turunan saking aksara Jawa, ananging ingkang beda inggih menika jumlahipun. Aksara Bali dumugi samenika taksih dipunlestantunaken wonten Bali. Wiwit saking panyeratan nama objek wisatanipun, perpustakaanipun, ugi taksih wonten panyeratan naskah Bali mawi aksara Bali ingkang dipunserat wonten lontar. Boten kesupen ugi sekolah wonten Bali taksih nyinauni aksara Bali. Dados miturut masarakat Bali, aksara Bali inggih menika perkawis ingkang biasa, asring, saha boten awrat.

Radi beda saking Jawa menawi dipuntingali babagan aksaranipun. Wonten Jawa, aksara Jawa dados perkawis ingkang kuna. Sampun boten kathah sekolahan ingkang nyinauni Basa Jawa wonten ing mata pelajaranipun. Panyeratan naskah Jawa ingkang taksih mawi akasra Jawa ugi sampun boten wonten, amargi samenika naskah sampun dipunserat latin supados gampil anggenipun maos. Masarakatipun, utamanipun lare nem, kadose sampun boten kathah ingkang eling babagan aksara Jawa. Aksra Jawa ingkang katingal taksih dipunangge namung wonten ing pinten-pinten papan inggih menika Jogja saha Solo.

Taksih wonten gandheng cenenipun kaliyan aksara, babagan naskah antawisipun Bali kaliyan Jawa ugi wonten ingkang sami. Sami-sami anggadhahi carios sejarah langkung saking 50 taun kepungkur ingkang dipunserat wonten dluwang utawi lontar utawi ingkang kawastanan naskah menika. Carios sejarah saking Bali ugi wonten gandheng cenengipun sekedhik kaliyan carios sejarah wonten Jawa. Kadosta caarios Rama Sinta, Gadjah Mada, saha Anglingdarma. Naskah menika menacing wonten Bali dipunserat wonten lontar, kados tiyang-tiyang jaman rumiyen. Panyeratan naskah menika dados babagan ingkang umum kangge masarakat Bali. Lontar wonten Bali taksih kathah dipundamel amargi taksih kathah witipun. Naskah Bali wonten perpustakaan-perpustakaan Bali sedayanipun dipunserat wonten lontar ingkang dipunsimpen wonten koprak. Lontar wonten Bali boten namung dipunangge nyerat naskah kemawon, ananging saking kathahipun lontar wonten Bali, saengga lontar ugi dipunsade bebas, dipunkembangaken dados piranti seni sanes.

Jawa ugi anggadhahi naskah ingkang kaserat mawi aksara Jawa. Ananging naskah Jawa menika kaserat wonten dluwang. Naskah Jawa katingal langkung maneka warna, amargi saking dluwangipun menika wonten ingkang ageng wonten ingkang namung sabuku alit, saking kandelipun ugi beda-beda, saha jenis dluwang ingkang dipunangge ugi beda. Amargi dipunserat wonten dluwang, dados boten langkung awet saengga naskah Jawa kathah ingkang rusak, dluwangipun suwek utawi warnanipun sampun maleh. Beda kaliyan lontar ingkang awet, sinaosa tetep wonten ingkang rusak ananging langkung sekedhik tinimbang dluwang. Ananging naskah Jawa samenika sampun dipunruwat wonten pinten-pinten perpustakaan-perpustakaan wonten Jawa.

Dipunpirsani saking perkawis sanes inggih menika basa. Bali saha Jawa sami anggadhahi undha-usuk basa. Ananging babagan basa menika katingal lucu. menawi wonten Jawa inggih menika basa krama alus, wonten ing Bali menika dados basa  ngoko. Dados lucu menawi mirsani acara pawartos Bali amargi pamedhar sabdanipun ngangge basa ngoko miturut masarakat Jawa, sinaosa miturut masakat Bali menika sampun alus sanget.

Saking perkawis sanesipun inggih menika ageman utawi rasukan. Masarakat Bali sami kaliyan masarakat Jawa ingkang anggadhahi ageman adat ingkang biasa dipunangge wekdal upacara adat utawi dinten-dinten ageng. Ananging bedanipun wonten Jawa upacara adat sampun boten asring katingal saengga ugi boten aseing katingal wonten masarakat ingkang ngangge ageman adat, kadose ageman adat namung dipunangge wekdal-wekdal tartamtu kemawon. Enawi wonten Bali, macak ngangge ageman adat sampun dados biasa. Malah wonten aturanipun kangge tiyang ingkang ngangge ageman adat wonten ing margi, inggih menika boten usah ngangge helm sampun boten menapa-menapa. Boten mangertos menapa ingkang dipunadakaken dening masarakat Bali amargi masarakatipun asring sanget katingal ngangge ageman adat sinaosa wonten griya.

Pindah wonten perkawis sanes babagan Bali saha Jawa ingkang wajib dipunbahas inggih menika wisata. Wisata Bali, wisata Jawa. Bedugul, Joger, Kuta, Sanur, Desa Adat, Dewata, Pura, Kintamani,  saha Cening Ayu. Objek wisata Bali taksih anggadhahi unsur agami Hindu, kathah pura utawi ukiran-ukiran ingakang gambaraken dewa. Turis Bali samenika kinten-kinten wonten 5.000 setaun. Taun menika saged manginggil malih amargi 2 adicara international ingkang kalampahan wonten Bali inggih menika Miss World saha APEC (Asia-Pacific Economic Cooperation). Amargi wonten 2 adicara ageng menika, wisata Bali saha fasilitas-fasilitas wonten Bali sampun wiwit dipundamel malih, salah satunggalipun inggih menika damel jembatan laying saha jembatan ngandhap. Saking endahe, Bali kawastanan Parisipun Indonesia, malah turis manca langkung kenal Bali tinimbang Indonesia.

Jawa. Wisata Jawa kathah-kathahipun taksih wisata local ingkang boten kathah dipunrawuhi dening turis manca kajawi gunung. Sinaosa mekaten, Jogja sampun saged makili Jawa kangge babagan wisata. Saking Jogja, wisata Jawa ugi saged dipuntepangaken dening turis manca. Wisata Jogja ing antawisipun inggih menika candhi, pantai, kraton, saha gunung. Wisata Jogja sampun boten kaetang menika sampun saged makili Jawa wiwit saking budaya, basa, wisata, saha adatipun. Sinaosa Jogja dados papan ingkang nomer kalih sasampunipun Bali ing babagan wisata. (Fithria Nur Halimah-11205244024)